In 2011 ben ik begonnen met mijn promotieonderzoek naar de rol die levensbeschouwelijke vragen spelen bij de motieven van school shooters. Mijn promotor is prof. dr. Ruard Ganzevoort, Vrije Universiteit (VU) Amsterdam. Hij is Hoogleraar Theologie en lid van de Eerste Kamer. Mijn co-promotoren zijn dr. Jaap Timmer, politiewetenschapper op de VU, en dr. Katja Tolstoya, directeur van het Institute for the Academic Study of Eastern Christianity (INaSEC), verbonden aan de Faculteit Godgeleerdheid van de VU. Op 10 november 2017 ben ik gepromoveerd. Titel van mijn proefschrift is 'School shootings - Existential concerns and implicit religion'.
School shootings
School shootings zijn gewapende aanslagen die (voormalige) studenten op scholen plegen met het doel om ze veel mogelijk dodelijke slachtoffers te maken. Voorbeelden zijn Columbine, Erfurt, Winnenden, Kauhajoki, Virginia Tech en Sandy Hook. Vele tientallen jongeren zijn daarbij om het leven gekomen.
Jongeren die op school een aanslag plegen zijn gepeste jongens met psychische problemen en ze zijn geobsedeerd door geweld. Dit is het algemene beeld van school shooters. Maar dit beeld klopt niet. Instanties die zich bezig houden met het voorkomen van dit soort aanslagen moeten zich niet door dit beeld laten leiden, want dat kan betekenen dat ze jongeren die niet aan dit beeld voldoen over het hoofd zien. Of dat ze jongeren die er wèl aan voldoen onterecht verdenken.
Mijn onderzoek toont aan dat school shootings hun oorsprong vinden in een existentiële crisis. De daders zijn op zoek naar de zin van het bestaan, en vinden deze niet in traditionele religies of filosofische stromingen. De school shooting lijkt voor hen de enige uitweg uit de crisis en geeft aan hun leven een bijna religieuze betekenis. Dit zie je terug in de rituelen die ze uitvoeren voordat ze de shooting uitvoeren en de fantasieën die ze in hun dagboeken of hun video’s beschrijven. Zo creëren alle onderzochte daders de mythe, dat ze tegen het kwaad vechten. Daarbij voelen zij zich superieur aan de mensen om hen heen; ze voelen zich als een god.
Omdat dit soort rituelen en fantasieën ook veel voorkomen bij lone wolves, pleit dit onderzoek ervoor om de existentiële dimensie ook te betrekken in onderzoek naar lone wolves. Als blijkt dat beide groepen aanslagplegers veel overeenkomsten hebben, kan dit de kennis over hen vergroten en een grote bijdrage leveren aan de preventie van hun aanslagen.
Over mijn onderzoek spreek ik veel op internationale congressen en ik merk dat er steeds meer belangstelling voor is. Uit de hele wereld krijg ik vragen van mensen die geïnteresseerd zijn.
Lees:
- de samenvatting (Nederlands)
